Onrecht en wraak
Van vogels en mensen – Margriet de Moor – De bezige bij – 251 blz.
Het verhaal begint met de thuiskomst in de Mozartstraat te Schalkwijk, van Rinus Caspers voormalig hovenier en nu werkzaam als vogelverjager op Schiphol. Rinus is getrouwd met Marie Lina Bergman. Ze hebben samen een zoontje Olivier en een bordercollie, Sjaak. Als lezer denk je aanvankelijk dat dit de hoofdpersonen zullen zijn in Van vogels en mensen, maar eigenlijk kent het boek geen hoofdpersonen. Er zijn wel personages die een belangrijke rol spelen, zoals Marie Lina en haar moeder Louise Bergman. Van vogels en mensen is een puzzel en de lezer krijgt al lezende de kans om alle stukjes in elkaar te schuiven en het geheel te overzien.
Kernthema een rechterlijke dwaling na de moord op Bruno Mesdag. Mesdag is een aardige en vitale oude man die op zevenentachtigjarige leeftijd nog een jongen uit her Rijn-Schiekanaal bij Leiden redt. Hij woont in een verzorgingstehuis in Katwijk. Louise Bergman komt een paar keer in de week langs om zijn kamers schoon te maken. Ze hebben een goede verstandhouding.
“Louise Bergman hoorde tot die vrouwen die ’s winters geen broek, maar een rok en een truitje droegen, die weinig praatten, maar een stem als een nachtegaal hadden. Bruno hield innig van haar.”
Louise is een zachtaardige vrouw en als lezer weet je dat ze Bruno nooit vermoord kan hebben, maar toch wordt ze een verdachte die uiteindelijk bekent. Hoewel ze haar bekentenis de volgende dag weer intrekt, wordt ze veroordeeld. De gevangenisstraf ruïneert haar leven.
In 43 hoofstukken, die je bijna als korte verhalen kunt lezen, krijg je een beeld van Louise en Marie Lina en de invloed die de veroordeling op hun leven heeft. Ongeveer halverwege het boek, neemt het verhaal een wending. Marie Louise weet intussen wie de moord heeft gepleegd en zint op wraak. Ze gaat posten voor de deur van de daderes en belt haar een paar keer op. Verder gaat ze niet. Maar dat verandert als ze, geheel onverwacht, de daderes bij het Centraal Station in Amsterdam tegenkomt. Er ontstaat een handgemeen met fatale afloop.
Werd Louise door iedereen met de nek aangekeken vanwege de moord op Bruno Mesdag, voor Marie Lina geldt het tegenovergestelde. Zij wordt niet behandeld als een gemene moordenares, maar mensen hebben begrip voor haar daad. Zo draait de roman over een gerechtelijke dwaling ineens om naar een misdaadverhaal. Margriet de Moor weet het allemaal in een prachtige taal te verwoorden. Na drie jaar heeft ze met Van vogels en mensen weer een sterke, beeldende roman afgeleverd.
