Rotterdamse dierentuin geëerd
Een aap op de wc – Joukje Akveld – Illustraties: Martijn van der Linden – Hoogland & Van Klaveren – 120 blz.
Als je het Centraal Station in Rotterdam uitkomt, sta je zonder het te weten op een begraafplaats van wilde dieren. Ongeveer op die plek stond namelijk ooit de Rotterdamse diergaarde. Deze was in voorbereiding om te verhuizen naar een ruimere locatie in Blijdorp, toen Duitse bommen de binnenstad van Rotterdam in puin legden. Er kwamen ook bommen terecht op de dierentuin, waarbij veel dieren om het leven kwamen, en waardoor de verhuizing noodgedwongen eerder moest plaatsvinden.
Joukje Akveld dook in de geschiedenis van deze beroemde dierentuin ten tijde van de oorlog en achterhaalde fascinerende verhalen over de toen aanwezige dieren en hun verzorgers.
Hoe was de diergaarde er na het bombardement aan toe? Renden er ineens leeuwen, tijgers en olifanten door de kapot gebombardeerde stad of liep dat allemaal met een sisser af? Hoe gaven de oppassers de dieren die waren gered te eten, en waar moest je ze herbergen als er geen hok meer voor ze was? Op deze en vele andere vragen geeft dit boek antwoord.
Aan de schrijfstijl te zien, wilde Akveld met dit boek zowel kinderen als volwassenen bereiken en daar is ze bijzonder goed in geslaagd. Ze schrijft sec en informatief, maar tegelijkertijd speels genoeg om er ook voor kinderen een feestelijke en leerzame leeservaring van te maken. Zo beschrijft ze onder meer hoe de verhuizing van sommige dieren een gevaarlijk klusje kon zijn voor de oppassers, hoe apen op de fiets naar hun nieuwe locatie werden gebracht, en hoe de zebra’s letterlijk hun nieuwe habitat in sprongen. De titel heeft de auteur ontleend aan de sappige anekdote dat er een paar apen een nachtje in veiligheid werden gesteld door ze op een wc van een (die dag gesloten) naburig gelegen café op te sluiten.
Er moesten ook nieuwe dieren gekocht worden, maar handel was met vrijwel alle landen uitgesloten, behalve met Duitsland. De directeur ging van lieverlee maar in zee met een Duitse dierenhandelaar met wie hij al eerder zaken had gedaan en schafte een gnoe, twee nijlpaarden en een Aziatische olifant met kalf aan. Kosten: 22.000 Duitse marken. Handel bleef handel, ook in oorlogstijd.
Akveld wisselt de losse dierenverhalen en de oorlogsgeschiedenis van de dierentuin met elkaar af en ze heeft geen dramatische toon nodig om emoties voelbaar te maken. Het stukje, bijvoorbeeld, waarin ze vertelt dat er apen waren die een zak over hun hoofd trokken als er vliegtuigen overvlogen, zegt genoeg.
Toen ik het boek voor het eerst doorbladerde, vond ik de tekstpagina’s zonder kopjes er wel een beetje saai uitzien, maar zodra ik begon te lezen, viel dat bezwaar voor mij weg. Dit komt ook door de prachtige illustraties van Martijn van der Linden. Zijn levensechte, expressieve kleurenillustraties maken het boek een lust voor het oog en door de rustige vormgeving van het boek komen de tekeningen extra goed tot hun recht.
Een aap op de wc is natuurlijk op de eerste plaats een must voor alle Rotterdammers, van klein tot groot, maar ook voor ieder andere dierentuin- of geschiedenisliefhebber is het een aanrader. Een Engelse vertaling voor buitenlandse bezoekers lijkt me geen overbodige luxe. Ik hoop voor Akveld en van der Linden dat dat er nog eens van komt.
