Spannend en knap geconstrueerd debuut
Droog – Robert van Oirschot – The House of Books – 336 blz.
Het is Van Oirschots debuut als romanschrijver (eerder verscheen van hem de graphic novel De ziel van Leiden), maar al in de proloog weet de auteur je moeiteloos mee te trekken in het leven van een van de sleutelpersonages, om in de volgende hoofdstukken een keur van personen te introduceren die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben, maar waarvan je meteen weet dat die elkaars levenspad ongetwijfeld ergens zullen kruisen.
Het verhaal in het kort: Amsterdam, 1921. Antonie Donkers is amateurbokser en scharrelaar. Door tegen zichzelf in te zetten bij een illegale bokswedstrijd hoopt hij, samen met zijn vriend Johan, een flinke smak geld te verdienen. Hij wil de criminele wereld uitstappen en met zijn jeugdliefde Helena een nieuw leven beginnen. Ze hebben echter buiten Theo de Slachter gerekend, die het geld dat hij heeft verloren tot aan de laatste cent terug wil. Terwijl Helena’s toekomstbeeld in duigen valt, ziet Antonie nieuwe mogelijkheden in de illegale alcoholstokerij en de komst van de Olympische Spelen naar Amsterdam.
Naast de verhaallijn van Anthonie en de Amsterdamse maffiawereld, speelt de feitelijke Nederlandse politiek van de tijd een grote rol. Namen van bekende politici en gezagsbekleders komen voorbij, die via achterkamertjespolitiek van alles met elkaar bekonkelen, tot en met het naar Nederland halen van de Olympische Spelen. Dit laatste in ruil voor de invoering van de (fictieve) Drankwet (ook wel de Drogekelenwet genoemd), analoog aan de drooglegging in Amerika, die in werkelijkheid in Nederland nooit heeft plaatsgevonden. Van Oirschot weet feiten en fictie zeer bekwaam met elkaar te verweven, en als je niet beter zou weten, zou je geloven dat deze Drankwet daadwerkelijk heeft bestaan.
Bij een boek waarin historische feiten een belangrijke rol spelen, kan het gevaar op de loer liggen dat een auteur de uitputtende research die hij of zij heeft gepleegd, ook zo veel mogelijk in het boek kwijt wil. Aan dat euvel lijdt Droog bij tijd en wijlen ook. Feiten worden soms zo uitvoerig uit de doeken gedaan, dat ik me soms afvroeg of ik een roman aan het lezen was, of een geschiedkundige verhandeling. Maar mede door de vele, slim gecomponeerde perspectiefwisselingen, wist de auteur me net weer op tijd bij de lurven te grijpen en me mee te voeren in zijn authentieke verhaal.
De auteur heeft tussen de bedrijven door ook voldoende ruimte gelaten voor de liefdesgeschiedenis tussen Anthonie en Helena, beide uit totaal verschillende milieus. Waar Anthonie is opgegroeid in een lage sociale klasse, is Helena van goede komaf. Die verschillende achtergronden beginnen zich te wreken als Anthonie steeds meer gevangen komt te zitten in de Amsterdamse onderwereld, terwijl Helena zichzelf juist opwerkt in de wereld van de Haagse politiek. Hoe ze daardoor juist met elkaar verbonden blijven, weet Van Oirschot stap voor stap in te bouwen, waarmee hij Droog tot een spannende pageturner maakt.
Voor de paar expliciet beschreven gewelddadige scènes moet je wel een sterke maag hebben, en eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik daar snel doorheen en overheen las. En waar Van Oirschot het hele boek door een vaste stijl hanteert, met sterk en beeldend taalgebruik, was de enkele seksscène die hij opvoert een stuk platter van stijl. Deze fragmenten deden naar mijn idee afbreuk aan Van Oirschots schrijfkunst.
Dit terzijde, heeft Van Oirschot met Droog een knap geconstrueerde, zinnelijke, spannende en filmische roman afgeleverd.
Het boek eindigt met een zin die net zo goed een open einde kan betekenen waar verder niets mee hoeft te gebeuren, als een opmaat naar een volgend deel. Hoewel ik me afvraag af of Van Oirschot ons met zijn volgende roman niet beter op een heel nieuw verhaal kan trakteren, ben ik ook benieuwd wat hij voor ons in petto zou hebben met een eventueel volgend deel. We wachten af.
