Terechtkomen in totaal andere maatschappij
De uitverkoren wereld – Gerbrand Muller – De sneeuwstorm – 213 blz.
Gerbrand Muller werd in 1939 te Leiden geboren, en studeerde geschiedenis in dezelfde stad. Hij werkt voor de literaire tijdschriften Kaf t (met spatie, om aan te duiden dat de inhoud van het blad het van het koren gescheiden kaf is) en ptl. Hij heeft 34 jaar gewerkt als stafmedewerker bij de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen in Amsterdam, eerst op het terrein van sociale wetenschappen, later op dat van geesteswetenschappen. Sinds 1974 schreef Muller meerdere verhalen en novellen. Zijn nieuwste werk is De uitverkoren wereld.
In De uitverkoren wereld verdwaalt Mark in zijn woonplaats Amsterdam. Omdat het nacht aan het worden is en het regent, zoekt hij een slaapplaats. Hij komt terecht in een vreemd huis, waar hem de volgende morgen rare vragen worden gesteld. Hij besluit om weer te vertrekken, maar buiten ziet zijn vertrouwde Amsterdam er opeens heel anders uit. Hij herkent niets, en kan dus ook zijn huis niet terugvinden. Mark legt zich erbij neer, en gaat op zoek naar een andere woonruimte en ander werk. Hier ontdekt hij dat deze wereld anders is dan hij gewend is. In deze wereld geven mensen toe aan hun gevoel, aan lust, liefde, woede. Mensen denk liever niet te veel na. Creativiteit wordt niet op prijs gesteld. Mark doet zijn best zich aan te passen aan deze – in mijn ogen – bijzondere wereld.
Er zijn een aantal dingen die onmiddellijk opvallen aan het boek. Of eigenlijk boekje, want het is slechts 18x12cm. Dit maakt De uitverkoren wereld zeer geschikt om mee te nemen in de trein of in de bus. Het past in bijna iedere tas. Daarbij bestaat het boekje uit heel prettig papier. Het is glad zonder aan je vingers te blijven plakken, en de pagina’s zijn bijna maagdelijk wit.
Wat een nadeel is aan dit boekje, is het ontbreken van een flaptekst. Omdat het verhaal vrij vaag is – wat uiteraard ook de bedoeling is – kan een duidelijke introductie de lezer een stukje op weg helpen. Het is vooral in het begin van De uitverkoren wereld lastig om te weten hoe het verhaal zich gaat ontwikkelen.
Waar het uiteindelijk natuurlijk om gaat, is het verhaal van Mark in De uitverkoren wereld zelf. Het onderwerp is maatschappijkritisch. Hoe ziet de wereld eruit als de ratio ondergesneeuwd wordt door impulsiviteit? Muller schetst een wereld zoals wij die vandaag de dag niet kennen. En dit doet hij overtuigend. Het verhaal is vaag, maar dat lijkt ook de bedoeling te zijn. Mark snapt het soms niet, en wij als lezer snappen er vaak net zo weinig van. We lopen als lezers als het ware met Mark mee door de nieuwe wereld waarin hij terecht is gekomen en maken dus dezelfde dingen mee.
“Wat zat hij hier? Hoe was hij hier verzeild geraakt, wat was er met hem gebeurd? Er was niets met hem gebeurd. Nee… hij was nog wie hij was: niet hij, maar de wereld was veranderd. Hij had al gauw niets meer van de verandering besgrepen en daarom was hij opgehouden erover na te denken. Zijn verstand had erbij stilgestaan en hij had het allemaal maar over zich heen laten komen.”
De uitverkoren wereld is niet verkrijgbaar bij reguliere boekhandels, maar voor €15,- (inclusief verzendkosten) te bestellen per e-mail: marjan.gerbrand@upcmail.nl.
Felice Beekhuis
