Zijn woord was wet

De leugenboom – Hebrina Blok – House of Books B.V. – 352 blz.

UnknownDe van oorsprong Zeeuwse Hebrina Blok schreef als debuut dit prachtige boek over Liesbeth, de dochter van de bovenmeester. Het boek begint in de jaren 50/60 en we leven mee met de kleine Liesbeth, die vooral op haar tenen loopt om haar strenge vader niet tegen zich in het harnas te jagen. Liesbeth moet een voorbeeldfunctie voor andere kinderen vervullen, maar dat wil ze niet. Haar moeder biedt geen hulp. Het huwelijk van haar ouders is dan ook niet gelukkig.
Het wordt allemaal nog moeilijker als Liesbeths opa bij hen in komt wonen. Moeder is vooral boos. Liesbeth snapt niet zo goed waarom. Ook niet, als moeder zegt dat ze niet meer bij opa op de kamer mag komen. Het besef komt jaren later; Liesbeth begrijpt het ineens allemaal.

De ruzies tussen haar ouders worden heftiger en frequenter en de gezelligheid in huis is ver te zoeken. Liesbeth gaat ondertussen naar het voortgezet onderwijs en leert bij klasgenoten hoe het thuis ook gezellig kan zijn. Maar bij haar eigen ouders is daar niets van te merken. Ze krijgt te maken met opa, die vreemd doet, de vioolleraar, haar eerste vriendje Jur. Gezelligheid die er wel is tijdens schoolfeesten, onbegrip over beslissingen die haar vader maakt en de vele vragen over waarom het thuis zo vervelend is.

In tijdsprongen neemt Hebrina ons mee in het verleden en het heden van Liesbeth. We lezen over de dood van haar moeder, over het terugkomen van ietwat gezelligheid als opa naar het bejaardenhuis gaat. Maar altijd blijft haar stugge vader zijn stempel drukken op het gezin.
Als haar moeder is overleden, neemt Liesbeth de zorg voor haar ouder wordende vader over. Een ongemakkelijke taak, want hij blijft “de meester”. Zijn woord is wet, maar Liesbeth ervaart dat dit een steeds grotere last wordt, naarmate hij vaker dingen vergeet en eigenwijs zijn zin blijft doordrijven. Samen met Liesbeths echtgenoot Anton, huishoudster Hanna en Ria, de nieuwe vriendin van haar vader, ziet ze hoe haar vader steeds verder afglijdt in de afschuwelijke greep van Alzheimer. Aan haar de taak om beslissingen te nemen, die bijna onmenselijk zijn. Vaders wil is immers wet en hij verdraagt het niet dat iemand tegen hem ingaat.

De leugenboom heeft me met twee handen gegrepen, me ontroert, me geraakt, met klemmende handen om mijn hart. Op sommige stukken zo herkenbaar, zo angstig ook, omdat je dit zelf nooit mee wilt maken, maar ook zo dichtbij. Het kan ieder kind overkomen dat een ouder wordt getroffen door Alzheimer. Liesbeth vecht tegen de maatschappelijke, gerechtelijke en publieke molens. Ze heeft geen broers en zussen en moet iedere keer ver rijden om haar vader te bezoeken. Dan moet ze iedere keer weer het gevecht aangaan met de man, die niet inziet hoe zijn toestand verslechterd. Een soort Don Quichote, die alles beter weet en iedereen om zich heen voor gek verklaard. Hebrina beschrijft de beklemming, die zij (of Liesbeth in dit geval) voelt (is het boek autobiografisch?), zo goed, dat ik verschillende keren het boek moest wegleggen, omdat het mij teveel aangreep.

Dit prachtige verhaal verdient een grote pluim. Een boek, dat het zeker veel aandacht moet krijgen in de media. Een boek, waar menigeen iets van kan leren, al is het maar de wanhoop en de moedeloosheid van het vechten tegen je gelijk. Een boek, dat groots onthaald moet worden.
Chapeau Hebrina Blok, je hebt me diep ontroerd. Als dochter van de conciërge herken ik veel, al was mijn vader niet streng. Maar ook van mij werd veel verwacht. En ook wij hebben gevochten tegen reuzen, toen mijn vader aan het eind van zijn leven kwam. Ik herken de boosheid, de onmacht. Waarschijnlijk greep je boek me daarom ook zo aan. Ik geef het een mooie plaats in mijn boekenkast en zal het zeker nog een keer lezen. Alleen al uit respect voor Liesbeth, wie dat ook moge zijn in het echt.

Kirstin Rozema

Andere recensies

Historische atlas van de Lage Landen 1257-1439 – Sieg Monten – Omniboek – 415 blz. De Belgische historicus Sieg Monten (1972) pikt in zijn nieuwe boek de draad weer op van de politieke geschiedenis van de Lage Landen. In 2022 verscheen het eerste deel,...
Lees verder Categorie: Geschiedenis, Non-fictie
| Reageer!
Het bos – Sebastián Ilabaca – Querido – 24 blz. Dit boek zal niet in de boekenkast passen. Maar ik weet ook zeker dat het veel gebruikt zal worden. Kinderen vanaf een jaar of twee kunnen heerlijk rustig liggend op de grond dit boek...
Lees verder Categorie: Kleuterboeken, Peuterboeken
| Reageer!
Buitendijks – Toine Heijmans – Pluim – 336 blz. Hoe komt een schrijver op het idee om een verhaal te schrijven over een man die in de uiterwaarden bij Nijmegen woont? Het verhaal van zijn oom Henk Verkaart zette Toine Heijmans op het spoor....
Lees verder Categorie: Boek van de week, Literatuur, Roman
| Reageer!